Czym jest tampodruk?

Tampodruk to metoda znakowania, w której wzór zostaje przeniesiony z płaskiej powierzchni na trójwymiarowy przedmiot. Jest to technika, która ma dwa etapy: najpierw na metalowej płytce wykonuje się pożądany wzór za pomocą grawerowania laserowego lub też w procesie chemicznym – w ten sposób powstaje matryca. Następnie zostaje ona pokryta farbą, a specjalny stempel, zwany tamponem, pobiera farbę i przenosi ją na znakowany przedmiot. Tampodruk jest używany zazwyczaj w przypadku powierzchni uznawanych za trudne i jest powszechnie stosowany do znakowania elektroniki, gadżetów reklamowych, zabawek oraz w przemyśle samochodowym, odzieżowym czy w medycynie. Warto nadmienić, że w tampodruku można używać także farb spożywczych nadających się do jedzenia.

Cechy charakterystyczne farby w tampodruku pozwalają jej na przyczepienie się do tamponu, a następnie „uwolnienie się” i przyczepienie do znakowanego przedmiotu. Stempel jest bardzo elastyczny, dlatego też z łatwością pobiera farbę z płaskiej matrycy i równie łatwo dopasowuje się do znakowanej, trójwymiarowej powierzchni. Tampodruk świetnie sprawdza się w przypadku płaszczyzn, ale też przedmiotów zaokrąglonych, sferycznych, walców, zagłębień i wybrzuszeń czy też przedmiotów, które posiadają teksturę.

Za pomocą tampodruku można znakować różne materiały, jak na przykład tworzywa sztuczne w tym plastik, szkło, drewno, papier, skóra oraz metal.

Historia tampodruku

Bardzo proste formy tampodruku były znane już dawno temu, jednak dopiero w dwudziestym wieku potrzebna technologia była na tyle rozwinięta, aby ta metoda znakowania mogła być stosowana powszechnie. Najpierw za jej pomocą zaczęto produkować zegarki po drugiej wojnie światowej. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych zaczęto produkować bardziej zaawansowany sprzęt do tampodruku, jak na przykład silikonowe stemple. Możliwość drukowania na powierzchniach, które wcześniej nie nadawały się do znakowania sprawiła, że tampodruk zaczął być wykorzystywany w produkcji masowej. W dzisiejszych czasach ma on mnóstwo zastosowań w bardzo wielu branżach.

Jak działa maszyna do tampodruku?

Cały proces znakowania można podzielić na kilka etapów. Pierwszym jest oczywiście przygotowanie matrycy z wybranym wzorem. Następnie umieszcza się na niej specjalny, ruchomy pojemnik z farbą, którego konstrukcja pozwala na jednoczesne rozprowadzanie barwnika po matrycy i usuwanie jej nadmiaru z wytrawionego wzoru. Zaraz po kontakcie z powietrzem wierzchnia warstwa farby staje się lepka, dzięki czemu może przyczepić się do powierzchni silikonowego stempla, a później do znakowanego przedmiotu. Tampon na chwilę zostaje dociśnięty do wzoru w matrycy i pobiera farbę. Następnie tamponiarka przesuwa go w kierunku przedmiotu, a pojemnik z tuszem ponownie pokrywa nim matrycę. Ostatni etap to przeniesienie farby ze stempla na znakowany przedmiot – po tym kroku cały proces powtarza się od nowa.

Tamponiarki można podzielić na kilka kategorii. Występują między innymi maszyny do tapodruku jednokolorowe, dwukolorowe i wielokolorowe. Dobiera się je w zależności od potrzeb oraz tego, jakie będzie ich przeznaczenie. Do zwykłego znakowania w celu oznaczenia przedmiotu wystarczy tamponiarka jednokolorowa, natomiast w przypadku produkcji między innymi gadżetów reklamowych warto wybrać maszyny do tampodruku oferujące znakowanie w kilku kolorach.

Tampodruk - zastosowanie

Jak już zostało to wspomniane, tampodruk ma bardzo wiele zastosowań w różnych branżach. Jest on powszechnie stosowany w znakowaniu sprzętu medycznego, branży farmaceutycznej i spożywczej, produkcji opakowań, znakowaniu nakrętek na napoje, kolorowych butelek dla dzieci i opakowań kosmetyków, umieszczaniu elementów dekoracyjnych na przedmiotach i zabawkach, produkcji części samochodowych, nadrukowaniu liter i cyfr na klawiatury komputerowe i kalkulatory, produkcji anten satelitarnych, znakowaniu hełmów i kasków budowlanych czy też umieszczaniu numerów seryjnych na różne towary.

Jednym z najpowszechniejszych zastosowań tamponiarek jest znakowanie sprzętu AGD, w tym telefonów, pralek, pilotów do telewizorów i innych urządzeń, które są często używane. Nadruki narażone są wiec na ścieranie, wysoką temperaturę oraz częste czyszczenie. Znakowanie na takich przedmiotach musi być trwałe i odporne na zużycie, dlatego też tampodruk świetnie sprawdza się w ich przypadku.
W branży motoryzacyjnej tamponiarek używa się między innymi do nadruków na elementach wewnątrz samochodów (oznaczenia świateł czy kierunkowskazów) i konsolach, ale też na elementach znajdujących się pod maską, jak bezpieczniki, przewody i pokrywy.
Tamponiarki znajdą też swoje zastosowanie w branży medycznej. Korzysta się z nich na przykład do znakowania strzykawek, cewników, rurek, uchwytów, adapterów oraz łączników. Wyraźne oznaczenia tych przedmiotów są wręcz niezbędne do tego, aby służba zdrowia działała prawidłowo. Wymagana jest więc trwałość nadruku, którą zapewnia właśnie ta technika.
Wybierając farby tampodrukowe nadające się do spożycia można produkować między innymi tabletki i cukierki z napisami czy symbolami.
Tampodruk można wykorzystać także do produkcji tekstyliów. Druk bezpośrednio na tkaninie pozwala na pominiecie niewygodnych metek oraz wpływa na estetykę odzieży. Specjalne farby tampodrukowe do tekstyliów nie spierają się, nie pękają oraz nie ulegają zniszczeniu w czasie standardowego użytkowania ciuchów.

Tampodruk na gadżetach reklamowych

Znakowanie tampodrukiem świetnie sprawdza się także w przypadku nanoszenia logo czy innych treści reklamowych na artykuły promocyjne, zwłaszcza te wykonane z tworzyw sztucznych. Ta technika pozwala na znakowanie nawet bardzo małych gadżetów o różnych kształtach. Doskonale nadaje się między innymi do długopisów, notesów, breloczków, pendriveów, okularów przeciwsłonecznych, odblasków, ładowarek samochodowych czy kubków termicznych.

Tampodruk pozwala na uzyskanie wyrazistych efektów nawet wtedy, gdy wzór posiada małe elementy. Do tego jest bardzo wytrzymały i odporny na działanie szkodliwych czynników. Jest to także bardzo opłacalna metoda znakowania, zwłaszcza w przypadku większych nakładów, i polecana jest zarówno dla dużych firm jak i małych przedsiębiorstw.

Koszt znakowania tampodrukiem uzależniony jest nie tylko od ilości zamówionych sztuk, ale także od liczby użytych kolorów – każda barwa wiąże się z wyższą ceną. Należy też mieć na uwadze, że w przypadku tampodruku wykonanie przejść tonalnych nie jest możliwe.

Farby do tampodruku

Maszyny do tampodruku pozwalają na wykonywanie znakowania na bardzo wielu powierzchniach. Jednak aby nadruk był trwały i wyrazisty trzeba dobrać odpowiednią farbę tampodrukową do danego materiału. Przy wyborze trzeba także wziąć pod uwagę kształt przedmiotu oraz jego kolor oraz jasność czy czas suszenia. Wyróżnia się:

Farby tampodrukowe do tworzyw sztucznych – jest to bardzo szeroka gama produktów z uwagi na fakt, że tampodruk stosuje się właśnie w przypadku przedmiotów wykonanych z tego rodzaju materiałów.
Farby tampodrukowe do szkła i metalu – obie te powierzchnie są problematyczne, dlatego też wymagają zastosowania specjalnych farb o konkretnych właściwościach.
Farby tampodrukowe do gumy – zastosować można farbę do konkretnego rodzaju gumy (co może być trudne z racji braku wiedzy) lub farbę uniwersalną.
Farby tampodruowe do silikonu – takie farby można zastosować tylko i wyłącznie wtedy, jeżeli podłoże będzie wykonane w stu procentach z silikonu. Dodatek gumy czy innych tworzyw sztucznych sprawi, że farba nie będzie się trzymać.

Farby do tampodruku składają się z pigmentu oraz substancji wiążących. Pigment wpływa na wygląd nadruku natomiast substancja wiążąca sprawia, że przyczepia się on do danej powierzchni. Podstawowe farby tampodrukowe można mieszać z różnymi dodatkami, dzięki czemu uzyska się różne efekty oraz wpłynie się na wydajność. Dwa najpowszechniejsze dodatki do farb tampodrukowych to rozcieńczalnik oraz utwardzacz.

Utwardzacz jest stosowany z kilku powodów. Jego użycie może zwiększyć odporność nadruku na ścieranie, zwiększyć jego przyczepność do podłoża a także chronić przed szkodliwymi czynnikami, jak na przykład środki chemiczne.

Odpowiedni dobór farby do tampodruku pozwala na znakowanie całej gamy powierzchni, jak między innymi tworzywo ABS, tworzywo ASA, aluminium, ceramika, powierzchnie chromowane, bawełna, szkło, powierzchnie pozłacane, skóra, metal, papier, pcv, poliester, poliuretan, guma, silikon, drewno i inne.